![]()
Psikolog Ekin Cansın Sofracıoğlu
cansin.sofracioglu@gmail.com
ÖFKEYİ TANIMAK ve KONTROL ETMEK
02/12/2019 Öfke duygusal bir
tepkidir. Kontrollü öfke, kişiyi tehditlere karşı uyarıp kendini korumasını
sağlar. Ne var ki öfke kontrol edilemediğinde hem birey hem de çevresi için
zararlı bir hale gelmeye başlar. Öfkeyi tanımak, inkar etmemek, bastırmamak,
kabul etmek ve kontrollü bir şekilde ifade etmek gerekir. Öfke duygusunun ortaya
çıkışı, doyurulamamış istekler ve karşılanamamış beklentilerden kaynaklanır.
Yetersizlik, korku, kaygı, anlaşılamama ve yalnızlık gibi duyguların
anlaşılması, paylaşılması ve doyurulması gerekir. Çünkü öfke aslında bu
duygulara ikincil olarak oluşur. Aksi takdirde kişi kendisine, etrafındakilere
ve/veya başına gelenlere(dünyaya) öfkelenmeye devam edecek ve bu duygu hem
kendisine hem de etrafına zarar verecektir. Kontrol edilemeyen öfke suça,
şiddete, ilişki sorunlarına, işlevselliğin ve sağlığın bozulmasına yol açar. Öfkeyi
kontrol edemeyen birey genellikle diğer duygularını da ifade etmekte ve
yönetmekte zorlanır. Yoğun öfke sırasında noradrenalin, adrenalin artar ve kalp
hızı ile tansiyon yükselir. Beklendiği gibi bu durum ruhsal ve fiziksel bir çok
rahatsızlığa neden olabilir. Öfke ile doğru baş etme yöntemleri
geliştirilmezse, kalp-damar hastalıkları, bağışıklık sisteminde problem,
mide-barsak sorunları, alkol-sigara-madde bağımlılığı, depresyon, yeme
bozuklukları ortaya çıkabilir. Öfkeyi kontrol altında
tutmada ilk adım onu tanımaktır. Öfkenizi bastırmayı, yok saymayı, inkar etmeyi
mi tercih ediyorsunuz veya bir süre bastırıp daha sonra patlama halinde mi
ortaya çıkıyor? Hatta öfke bir yaşam biçimi haline mi geldi? Tüm bunlar kişinin
yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yanlış baş etme biçimleridir. Öfkeyi kontrol
altında tutmak için şu öneriler sıralanabilir: 1. Öfkeyi
tetikleyen durumları ve öfkenizin biçimini tanımlayın. 2. Öfkelendiğinizi
hissettiğinizde mola verin. Kendinizi sakinleştirmeye yönelik nefes
egzersizleri yapın ve kendinize sakinleştirici cümlelerle telkinde bulunun. 3. Öfkenizi
spor yaparak kolayca atabilirsiniz. 4. Etrafınızdakileri
öfkelendiğinize dair bilgilendirin ve bir yandan da kendinizi kontrol etmede
kararlı olun. Şiddete yönelik davranışların, bağırmanın, vurmanın asla çözüm
olmadığını ve durumu kötüleştirdiğini kendinize hatırlatın. 5. Sinirlendiğinizde
duygu ve düşünceleriniz abartılı olabilir. Bunları daha mantıklı olanlarla
değiştirerek bilişsel yeniden yapılandırma yapabilirsiniz. Durumu
felaketleştirip “çok kötü”, “her şey mahvoldu” gibi cümleler kurmak yerine “Evet
ortada bir sorun var ve benim buna kızmam anlaşılabilir fakat bu dünyanın sonu
değil ve felaketleştirmek de çözüm getirmiyor” deyin. 6. Kendinizle
veya başkasıyla konuşurken suçlamalardan, genellemelerden, “asla” veya “her
zaman” gibi kelimelerden uzak durun. Aynı zamanda “sen” kelimesinden ve
karşıdakini suçlamaktan vazgeçerek “ben” dilini kullanarak hissettiklerinizi
anlatmaya çalışın. 7. Tüm
dünya size düşman değil. Sadece günlük hayatın zorluklarıyla karşı
karşıyasınız. Mantığınızın sesini daha çok dinlemeye başlayın. 8. Bazı
durumlarda öfke gerçekten haklı ve büyük nedenlere dayanabilir. Böyle bir durumda
olduğunuzu düşünürseniz elinizden gelenin en iyisini yapın ve sabırlı olun.
Çözüme hemen ulaşamadığınızda kendinizi veya başkalarını cezalandırmayın. 9. Öfkeli
kişiler sonuçlar çıkarmaya çok meyilli olur ve bunu hızlıca yaparlar. Fakat bu
sonuçlar her zaman doğru olmaz. Akla ilk gelen şeyi söylemek yerine kendinize
zaman verin ve karşıdakini de dinleyin. 10.
Kendinizi tanıyın ve gün içerisinde en
stresli olduğunuz zamanlar için planınız olsun. Örnek vermek gerekirse,
ailenize işten eve geldiğiniz ilk yarım saat içerisinde fazlaca gergin
olduğunuzu ve yatışmak için kendinizle kalmak istediğinizi söyleyebilirsiniz. 11. Öfkenizle baş edemediğiniz durumda mutlaka bir terapistten yardım alın. Daha fazla bilgi için arayabilirsiniz.
0532 790 43 68 |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
TERAPİ, DANIŞAN ve TERAPİST - 21/12/2019 |
Terapist, danışanın kendi özelliklerini ve hayatıyla ilgili detayları fark etmesine yardımcı olur. Kılavuz kaptan gibidir. Gemiyi yine danışan kullanır, nihayetinde kendi gemisidir, kaptanı kendisidir. |
UÇUŞ KORKUSU (Aviofobi) ile BAŞETMEK - 09/12/2019 |
Sadece 4.5 milyonda bir kaza riski olan uçak yolculuğundan korkabilmemizin nedeni aslında karada yaşamaya alışık olmamızdan kaynaklanıyor. Uçmak için evrimleşmedik ve uçarken bunu bir yabancı gibi deneyimliyoruz. |
KADINA ŞİDDET ve ETKİLERİ - 03/12/2019 |
Dünya Sağlık Örgütü şiddeti, “sonucunda yaralanma, ölüm, psikolojik hasar, gelişimi bozma gibi zararlar veren ya da verme potansiyeli olan şekilde başka biri, gruba, ya da topluma karşı fiziksel gücün bilinçli ve kasıtlı kullanımı” şeklinde tanımlar. |
Ergenlik Psikolojisi - 02/12/2019 |
Doğduğundan beri ebeveyn yönetimi ve etkisi altında olan, hatta anne-babasına hayranlık duyan birey, ergenlikle birlikte başkaldırmaya ve ailesiyle çatışmaya başlar. Ailedense çevre ve arkadaşlarının onayı birey için daha fazla önem taşımaya başlar. |